مهدویت۱۲

 ​

☑️ با توجه به بازگشت حضرت زینب (سلام الله علیها) از شام به مدینه، چرا قبر ایشان در شام است؟

✅ چگونگی رحلت و محل دفن بدن مطهر حضرت زینب (س) روشن نیست. در مورد محل دفن پیکر مطهر آن حضرت سه قول وجود دارد:

۱ـ قبر حضرت در محلی به نام «راویه» در یک فرسخی دمشق می‌باشد، که الان به نام زینبیه معروف است. اینان بر این عقیده‌اند که چون در مدینه قحطی و تنگدستی شدیدی به وجود آمد و عبدالله جعفر( شوهر حضرت زینب) هرچه داشت، به دیگران بذل و بخشش کرد و دیگر چیزی برای کمک و احسان به دیگران نداشت، ناراحت و در رنج بود که همراه زینب از مدینه به شام رفت و در آن جا درگذشت.(۱)

۲ـ حضرت زینب در قاهره، پایتخت مصر، مدفون است. بقعه و بارگاه مجلّلی در همان جا به نام حضرت موجود است. اینان بر این باورند که چون حضرت زینب در مدینه مردم را علیه حکومت بنی امیه تحریک می‌کرد، یزید دستور داد که او را از مدینه تبعید نمایند. حضرت مصر را انتخاب کرد. حاکم مدینه او را همراه عدّه دیگری از زنان بنی هاشم به مصر فرستاد. وی همان جا از دنیا رفت. (۲)

۳ـ حضرت در قبرستان بقیع در مدینه مدفون است. اینان معتقدند که حضرت پس از ورود به مدینه از شام، همراه اهل بیت در همان جا زندگی کرد. در سال ۶۲ در مدینه درگذشت.(۳) محققانی چون سید محسن امین (نویسنده اعیان الشیعه) و محلاتی (نویسنده ریاحین الشریعه) و علامه بیرجندی (نویسنده کبریت احمر) همین دیدگاه اخیر را پذیرفته‌اند اما قبری که در شام است و معروف می‌باشد که متعلق به زینب کبری، دختر علی است، متعلق به ام کلثوم، همسر مسلم بن عقیل است که بعد از شهادت حضرت مسلم، با عبدالله جعفر ازدواج کرد یا مربوط به ام کلثوم صغرى یا یکی از زنان اهل بیت است که کنیه او ام کلثوم می‌باشد.(۴) اما کسی که در مصر است، زینب دختر یحیى(۵) نوه امام سجاد است، یا دختر حسن بن زید، از نوه‌های امام مجتبى(۶).

دکتر سید جعفر شهیدی، می‌نویسد:

«پایان زندگانی شیر زن کربلا روشن نیست. مسلّم است که زینب(س) پس از بازگشت از شام، مدتی دراز زنده نبود، چنان که مشهور است سال شصت و دوم از هجرت به جوار حق رفته است. در کجا؟ مدینه؟ دمشق؟ قاهره؟ هر یک از نویسندگان سیره برای درستی رأی خود، دلیلی و یا دلیل‌هایی آورده است… این زیارتگاه‌ها (شام و مصر) از مصادیق بیوتی است که نام خدا در آن ها به بزرگی یاد می‌شود و دوستداران اهل بیت یا خلوص نیّت فراوان، مراتب ارادت خود را به کسی که آن مزار به نام اوست، بیان می‌دارند و با پیغمبر خود و خانواده او تجدید عهد می‌کنند.»(۷)

تفاوتی ندارد که سرانجام سفر زینب(س) عقیله بنی هاشم، به دمشق بوده یا مصر. تفاوتی ندارد که خورشید کجا غروب کرده است. آنچه اهمیت دارد، شعاع آن آفتاب روشنی بخش است که در طول زمان غروب نمی‌کند.به او سلام می‌فرستیم.
پی‌نوشت‌ها:

۱. وسیلة الدارین، ص ۴۳۳؛ سید ابراهیم موسوی زنجانی، ریاحین الشریعه، ذبیح الله محلاتی، تهران، اسلامیه، ج ۳، ص ۳۷.

۲. ریاحین الشریعه، ج ۳، ص ۳۴.

۳. اعیان الشیعه، سید محسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۱۸ ه ق، چاپ پنجم، تحقیق سید حسن امین، ج ۱۱، ص ۶۳.

۴. اعیان الشیعه، ج ۱۱، ص ۵۸.

۵. همان، ص ۶۷.

۶. ریاحین الشریعه، ج ۳، ص۳۴ - ۳۶.

۷. زندگانی حضرت فاطمه(ع)، ص ۲۶۲.