مهدویت۱۲

✅پرسش:
در زیارت حضرت فاطمه سلام الله علیها امده است که خداوند ایشان را امتحان کرده است. امتحانشون چی و چطور بوده؟
🌺پاسخ:
بر اساس اعتقادات کلامی و مفاد روایات، ارواح معصومین ـ علیهم السلام ـ سال‌ها پیش از خلقت ابدان مطهرۀ آن بزرگواران آفریده شده‌اند. چنانچه در زیارت شریفۀ جامعۀ کبیره که از امام هادی ـ علیه السلام ـ نقل شده همۀ ما می‌خوانیم: «خَلَقَکُمُ اللهُ أنْواراً فَجَعَلَکُمْ بعَرْشِه مُحْدِقینَ حَتّی مُنَّ عَلَیْنا بِکُمْ فجَعَلَکُمْ فی بُیُوتٍ أذِنَ اللهُ أنْ تُرْفَعَ و یُذْکَرَ فیهَا اسْمُه…» [۱]. خدا شما را (به صورت) انواری آفرید و در اطراف عرش خودش قرار داد تا اینکه بر ما منت نهاد و شما را (به دنیا انتقال داد) و در خانه‌هایی قرار داد که امر به رفعتش فرمود و به ذکر نام خدا در آن فرمان داد. بر اساس برخی روایات، «نور فاطمه ـ سلام الله علیها ـ را هزار سال پیش از آمدنش به دنیا آفرید» [۲].
🍀 بنابراین آنچه از زیارت آن بانوی مکرمه به محضر آن حضرت عرض می‌کنیم: «السَّلامُ عَلَیْكِ یا مُمْتَحَنَةُ امْتَحَنَكِ اللهُ الَّذی خَلَقَكِ قَبْلَ أنْ یَخْلُقَكِ ِوَ کُنْتِ لما امْتَحَنَكِ بِه صابِرَة…» [۳] (سلام بر تو ای آزمایش شده، آن کس که تو را آفرید پیش از آن که تو را خلق کند آزمودت و تو در آن آزمایش بردبار و شکیبا بودی).
🔷 معلوم می‌شود که آن بزرگوار از ناحیۀ خداوند متعال مورد آزمایش و امتحان قرار گرفته است، پیش از آنکه خلق بشود. یعنی آن هنگامی که روح آن بانوی جلیله، نوری از انوار بوده و خداوند او را سال‌ها پیش از آفریدن بدن مطهره‌اش آفرید و بر اساس روایات، در اطراف عرش الهی جای داشت. [۴]
🔹و از آنجا که خداوند متعال، عالم به همۀ امور است، امتحان فاطمه زهرا ـ علیها السلام ـ به جهت اظهار مقام والا و جایگاه حقیقی آن حضرت صورت گرفته است و چون فلسفۀ عقلایی امتحان، این است که استعداد و قابلیت شخصِ مورد آزمایش معلوم شود به همین جهت می‌بینیم خداوند متعال از باب اینکه خالق عقل می‌باشد، این امتحان الهی را در مورد حضرت فاطمه ـ علیها السلام ـ به اجرا گذاشته و او را امتحان فرموده تا مستودع و حامل اسرار الهیه باشد و این چیزی است که مشیت و ارادۀ الهی آن را در مورد حضرت صدیقۀ طاهره اقتضا کرده است و البته درک حقیقت آن، فوق فهم بشر است. 
✨لذا آن بانوی بزرگوار از این امتحان کامیاب و موفق در آمده به گونه‌ای که مستحق لقب «صابره» شده است.
🖊 اینکه ماهیت این امتحان و اینکه در چه موضوعی بوده و کیفیت آن چگونه بوده است؟ باید گفت که حقیقت این امور را فقط خدا و ائمۀ معصومین که حاملان اسرار الهی‌اند می‌دانند؛ ولی با این وجود «آنچه از روایات استفاده می‌شود این است که آن حضرت در مورد تحمّل علم و دانش و امانت الهی مورد امتحان و آزمایش قرار گرفته و خدای متعال او را واجد صابر بر حمل علم و امانت الهی یافته و به همین جهت مستحق حمل اسرار ربّانی گردیده است». [۵]
🌹جابر بن عبد الله انصاری از ابی‌عبدالله ـ علیه السلام ـ نقل کرده است که فرمود:

«فاطمه زهرا، “زهرا” نامیده شد؛ زیرا خداوند متعال او را از عظمت خودش آفرید … به گونه‌ای که خدای تعالی دربارۀ ماهیت نور فاطمه به ملائکه می‌گوید که نص و صریح فرمایش خداوند این است: آن (فاطمه) نوری از نور من است (که) در آسمانم جا داده‌ام، از عظمتم آفریده‌ام از صلب برترین پیامبرانم او را خارج کردم و از آن نور امامانی را که امر مرا اقامه می‌کنند و به حق من هدایت می‌کنند، خارج گردانیدم، و آنان را جانشینان خودم در روی زمین بعد از انقضاء وحیَم قرار دادم». 
——————————————–

[۱]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۶۱۳، بحار الأنوار، ج ۹۹، ص ۱۳۰.

[۲]. مسعودی، محمد فاضل، اسرار فاطمیه، ص ۵۴.

[۳]. مسعودی، محمد فاضل، اسرار فاطمیه، ص ۵۴؛ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۱۰۰.

[۴]. همان.

[۵]. مسعوی، محمد فاضل، ص ۵۵.

[۶]. همان، ص ۸۳.